GİRİŞ

İş Kanunu uyarınca işçinin yazılı şartları sağlayarak işe iade davası açması sonucu davanın işçi lehine sonuçlanması halinde fesih geçersiz sayılacak ve işçi işe geri dönmek üzere işverene başvurabilecektir.

AÇIKLAMALAR

İşçinin işe iade davası açabilmesi için gereken koşullar;

  1. İşçi, İş Kanunu kapsamında çalışıyor olmalıdır.
  2. İşçi, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmalıdır,
  3. İş sözleşmesi işveren tarafından feshedilmelidir.
  4. İşveren, iş yerinde en az 30 işçi çalıştırıyor olmalıdır.
  5. İş sözleşmesi feshedilen işçinin en az 6 aylık kıdemi olmalıdır.
  6. İşverence feshedilen iş sözleşmesinin feshinin geçerli bir sebebe dayanmaması olarak sayılabilir.

İşçini işe iade davası açabilmesi için gereken koşulları açıklamak gerekirse;

  • İş sözleşmesi feshedilen işçinin İş Kanunu kapsamında çalışıyor olması gerekmektedir. Kanuna göre iş sözleşmeleri belirli veya belirsiz süreli olarak akdedilebilmektedir. Esasa olan işçini belirsiz süreli çalıştırılmasıdır. İş Kanunu madde 11’de belirsiz süreli iş sözleşmeleri “İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır.” şeklinde ifade edilmiştir. Kural olarak belirli süreli iş sözleşmelerinde, taraflarca belirlenen süre sonunda kendiliğinde sona ereceğinden İş Kanunu’na göre belirli süreli çalışan işçilerin işe iade davası açma hakkı bulunmamaktadır.
  • İşe iade davası işverence yapılmış fesihlere karşı, işçiler lehine getirilmiş bir korumadır. Bu sebepten, işveren tarafından yapılmayan fesihlerde işçinin işe iade davası açma hakkı bulunmamaktadır.
  • İşe iade davası açılabilmesi için bir diğer şart ise iş sözleşmesi feshedilen işçinin iş yerinde en az 6 ay kıdeminin olmasıdır. İşyerinde 6 ay kıdemi bulunmayan işçi bu korumadan yararlanamayacaktır.
  • İşçi, ancak işveren tarafından yapılan feshin geçerli bir nedene dayanmadığı hallerde işe iade davası açılabilecektir. Kanunun 18. Maddesinde yazılı olan haller geçersiz fesih nedeni olarak sayılmıştır.

Dava Açma Süresi

İş sözleşmesi feshedilen işçi; İş Kanunu madde 20/1 uyarınca, geçersiz olduğunu ileri sürdüğü fesih bildiriminin kendisine tebliğinden itibaren 1 ay içerisinde İş Mahkemelerinde işe iade davası açmalıdır. İş akdini fesheden işveren, İş Kanunu madde 19 uyarınca bu feshi işçiye yazılı şekle uyarak ve fesih sebebini açık ve kesin olarak bildirmekle yükümlüdür. Dava açma süresi hak düşürücü süre olduğundan, işçinin davayı 1 ay içerisinde açıp açmadığı mahkeme tarafından re’sen dikkate alınması gerekmektedir.

İşçinin Savunmasının Alınması

İş Kanunu madde 19 uyarınca hakkındaki iddialara karşı savunması alınmayan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi feshedilemez. Her ne kadar Kanun’da savunmanın ne şekilde alınacağı belirtilmemiş ise de; savunmasının yazılı olarak alınması uygun olacaktır.

İşe İade Davasının Sonuçları

İşe iade davasının sonucu olarak davanın kabulü, reddi veya konusuz kalması söz konusu olabilir. İşçinin işe iadde davası mahkeme tarafından kabul edildiği takdirde;
işçi ilgili kararın kendisine tebliğinden itiberen 10 iş günü içerisinde işverene başvurmalıdır. Süresi içerisinde işverene başvuran işçi 1 ay içerisinde işe başlatılmalıdır. İşveren bu süre içerisinde işçiyi işe başlatmak istemiyorsa, söz konusu mahkeme kararının kesinleşmesine kadar en çok 4 aylık ücret tutarındaki doğmuş bulunan ücreti ve diğer hakların işçiye ödenmesinin yanında tazminat ödeme yükümlülüğü altında kalacaktır. Davanın reddi durumunda ise; mahkeme işveren tarafından yapılmış olan feshin geçerli ve haklı bir nedene dayandığını kabul etmiş olmaktadır. İşe iade davası red olunmuşsa bile, işçi kendisine verilmeyen kıdem, ihbar tazminatı ve diğer haklarını ayrı bir dava ile işverenden isteyebileceklerdir.

SONUÇ

İş Kanunu iş güvencesi sistemini barındırarak işveren tarafından keyfi yapılan fesih serbestisini ortadan kaldırmış, feshin geçerli olmasını kanunda öngörülen nedenlere bağlamıştır. Feshin geçersiz olduğu hallerde işçi, yukarıda açıklanan şartların uygunluğunda işe iade davası açabilecektir.